මංගල පෝරුවේ වත ගොත
හෙළ බෞද්ධ චාරිත්‍ර වලට අනුව යුවති, පතිවත ආරක්‍ෂා කරමින් යුවතිපති, පතිවත ආරක්‍ෂා කරමින් චිරාගත චාරිත්‍රාණුකූලව මංගල නැකැත් වලට අනුව තරුණ යුවතිපතීන් දෙපලක් විවාහ දිවියට ඇතුළත් වීමේ දී අනුගමනය කරන වැදගත්ම අංගය වන පෝරුවේ චාරිත්‍ර සඳහා ඉතා විචිත්‍ර වූ අනගිභවනීය අතීතයක් තිබේ. අපේ බෞද්ධ සාහිත්‍යයේ සඳහන් යශෝධරා යුවළට සාදන ලද පෝරුවේ විස්තරය දක්වා මෙහි අතීතය විහිදේ.
විශ්ව කර්ම දිව්‍ය පුත්‍රයා විසින් එම පෝරුව සාදන ලද බවත් එහි දොරටු සතරක් තිබූ බවත් ඒවා සතරවරම් දෙවියන් විසින් රැකවල් කළ බවත් පැරණි පෝරුවේ කියමන්වල සඳහන් වේ.
මේ ආකාරයට දැනුදු බෞද්ධයන්ගේ මංගල පෝරු සාදන විට සතර දිසාවේ පුන්කලස් සතරක් සාදා සම්ප්‍රදායට අනුව පහන් දල්වන්නේ ධෘතාරෂ්ඨ, විරූඪ, විරූපාක්‍ෂ, වෛශ්‍රවණ යන සතරවරම් දෙවියන් වෙනුවෙනි. පෝරුව අලංකාර කරන්නේ සිංහල කලා සම්ප්‍රදායන්ට අනුකූලවය. ඒ සඳහා අව් අතු මුර අතු, සේසත්, සඳකඩ පහ පහණ, පලා පෙති, ලියවැල්, හංස, ගිරා, ඇත්, සිංහ රූප මෙන්ම ඉර, හඳ, පුන් කලස් ආදිය යොදා ගනු ලැබේ.
පෝරුවේ ඉහළින් ම නවග්‍රහ මණ්ඩලය සංකේතවත් කරන චිත්‍ර නිර්මාණය කර සෞභාග්‍යයේ සංකේත වන සහල්, පොල් බුලත් සමඟ පඬුරු පෝරුව මත තබා ලදපස් මල් ඉස සුවඳ දුම් අල්වනු ලැබේ. හැම විටම පෝරුව අලුත් එකක් විය යුතු ය. කලින් භාවිතා කළ පරණ පෝරුවක් නව යුවලක් පෝරු මෂ්ඨකාරූඪ කිරීමට සුදුසු නොවේ. මේ අනුව පහත සඳහන් පැරණි කවියෙන් පෝරු පිළිබඳව කියැවේ.
සතර දොරටුව තොරණ සතර ද සිව් වරම් දෙවිරුව තනා
නොහැර නවග්‍රහ මඩල මුදුනේ එරන්කොත තබමින් මනා
කෙස ගජලතා සියපත් දිළෙන සඳකඩ පහණිනා
පවර දෙව් විමනක සිටිය දී උඩු වියන් බැඳි විලසිනා
මංගල චාරිත්‍ර මෙහෙය වන මංගල්‍යෂ්ඨක කියන තැනැත්තා සැදැහැති බෞද්ධයෙක් වීම වැදගත්ය. ඔහු ගුණගරුක යුතු වීම පමණක් නොව චතුර භාවයෙන් යුතු කීමේ, බිනීමේ හැකියාව ද හිමිවිය යුතුය. පන්සිල් රකින සිල්වත් වැඩිහිටියකු විය යුතු ය. බීමත්කමින් චාරිත්‍ර වාරිත්‍ර සිදු කිරීම මස් මාංශ අනුභව කිරීමෙන් වැළකී මනා සිහිකල්පනාවෙන් පෝරුවේ චාරිත්‍ර කළ යුතු ය. පෝරුවේ චාරිත්‍ර තේරුමක් නැති දේවල් නොවේ. සෑම චාරිත්‍රයක්ම අර්ථාන්විතය.
බෞද්ධ ඉගැන්වීම් වලට එකඟය. චාරිත්‍ර කරවන ගුණවතා විසින් මේ අර්ථ සභාවට පැහැදිලි කළ යුතු ය. පාලි, සංස්කෘත භාෂා වලින් කියන බොහෝ ගාථා, අෂ්ඨක ආදිය අන්‍යයන්ට නොතේරෙන බැවින් එය නීරස වනවාක් මෙන්ම සභාවේ අවධානයෙන් තොර අර්ථශූන්‍ය දෙයක් වනවා ඇත. එබැවින් පෝරුවේ කියමන් වලදී සිංහල භාෂාව වැඩිපුර යොදා ගනිමින් සභාවේ අවධානය යොමු වන පරිදි ශබ්ද නගා කිව යුතු ය. පෝරුවේ චාරිත්‍ර සඳහා නැකැත් සාදන විට පෝරුවට නැංවීමටත් පෝරුවෙන් බැස්සවීමටත් පමණක් නැකැත් සෑදීම ප්‍රමාණවත්ය.
ඒ සඳහා දෙදෙනාටම ගැළපෙන ලෙස ශුභ හෝරාවක් ගත යුතු ය. එහෙත් පෝරුව මත දී කරන මුදු මාරු කිරීම, කර මාලය බැඳීම ආදිය සඳහා ද විනාඩි දෙක තුනක් තබමින් නැකැත් සෑදීම අවශ්‍ය නොවේ. එවිට චාරිත්‍ර කරවීමට බාධා අවුල් සහගත තත්ත්වයක් ඇතිවේ. පෝරුව මත යුවළ සිටිය යුතු කාලය පැය භාගයකට පමණ ප්‍රමාණවත්ය. දීර්ඝ කාලයක් ගැනීම සුදුසු ඇති අතර යුවළ අපහසුතාවයට ලක් කරයි. ‘මංගල පෝරුවේ චාරිත්‍ර වලට සැබෑ අරුතක් එක් කෙරෙන බෞද්ධ සංකල්ප’
චාරිත්‍ර ආරම්භ කිරීමට පෙර නමස්කාරය කියා පන්සිල් ගැනීමද ඉන් පසුව දේවාරාධනා කර සෙත් පිරිත් කියන අතරතුර දෙපාර්ශවයේ පියවරුන් විසින් යුවළ පෝරුවට නැංවීමට උචිත වන්නේ ය. මඟුල් බෙර වාදනය ද මේ මොහොතේ සිදු කෙරේ. පෝරුවේ දී නව යුවල සිටුවනු ලබන්නේ මනාලයාගේ වම්පසින් මනාලිය සිටින අන්දමිනි.
ආරම්භයේ දී මෙවැනි නමස්කාර ගාථා කියනු ලැබේ.
භගවා භගවා යුත්තෝ
භග්ග, කිලේස වාගතෝ
භග්ග, සංසාර මුත්තාරෝ
භගවා නාමතේ නමෝ
තැලි පිළි පැළඳවීම,
මෙම චාරිත්‍රයේ දී මනාලයා විසින් මනාලියට ඇඳුම් ආභරණ පැළඳවීම සිදු කරනු ලැබේ. ස්වකීය භාර්යාවට ඇඳුම් ආභරණ සපයාදීම සැමියෙකුගේ යුතුකමක් බව සිඟාලෝවාද සූත්‍රයේ සඳහන් වේ. චාරිත්‍ර මගින් මෙම යුතුකම සංකේතවත් කරයි.
හඟල හුරුළු දීම.
බුලත් කීපයක් මත පඬුරු තබා මනාලයා විසින් මනාලියට දෙන අතර ඇය ඒවා පෝරුව මතට හෙළනු ලබයි. නැවත මනාලිය විසින් ද එවැනිම බුලත් හුරුල්ලක් මනාලයාට දෙන අතර මේ අන්දමට හුරුළු හයක් මාරු කරයි. හත්වෙනි බුලත් හුරුල්ල ආපසු දෙන්නේ නැත. මෙයින් අදහස් කරන්නේ සිඟාලෝවාද සූත්‍රයේ සඳහන් සදිසා නමස්කාරයයි.
උපයන ධනය මව්පියන්, ගුරුවරුන්, හිත මිතුරන්, පවුලේ සේවකයන් හා ශාසනය වෙනුවෙන් කළ යුතු යුතුකම් ඉටු කිරීම සඳහා භාර්යාව විසින් ප්‍රවේශම් කර ආපසු දෙන බව මේ චාරිත්‍රය සංකේතවත් කරයි. එම සදිසාවට අමතරව වුවමනා විටෙක ආධාර උපකාර පරිත්‍යාග සඳහා බිරිඳට තිබෙන අයිතිය හත්වන හුරුල්ල ආපසු නොදීමෙන් සංකේතවත් කෙරේ.
වතුර සහ කැවුම් කිරිබත් පිළිගැන්වීම හා අනුභවය. ජලය පිරිසුදු ආදරය සංකේතවත් කරයි. පිරිසුදු ජලය මෙන් ජීවිතාන්තය දක්වා පතිවත රැක ගත යුතු බවයි. කැවුම්, කිරිබත් ආදී හෙළ ආහාර වර්ග මස් මාංශයෙන් තොරය.
දුක සැප එක්ව බෙදා ගැනීම හෙවත් සහජීවනයද මෙයින් අදහස් කෙරේ. මහා භද්‍ර කල්පයකට පෙර සිදු වූ සිදුවීමක් කිරිකඩ හේලය පිළිබඳ කවි පෙළින් කියැවේ. එක්තරා මවකගෙන් මනාලියට කොපමණ කිරි දුන්නේ දැයි මනාලයා විසින් ඇසූ විට කච්චියක් රෙදි තෙමෙන්නට කිරි දෙන්නට ඇතැයි ඇය උපමාවකින් කීවේලු.
මව් ගුණය සිහි කෙරෙන මෙම කථාන්තරය සහිත කවි පෙළ අසන්නන්ගේ සිත් කම්පා කරවන අතර අසීමිත මවුගුණ ඉස්මතු කරන සුළුය. එම කවි පෙළේ කොටසක් මෙසේයි.
පුතනුවනි ඒ නිසා - කිරි දුන් ගණන නොලසා
උපමා කර යසා - කියමි මගෙ පුත අසනු සතොසා
දසකඩ මස සරී – උපන් දා සිට දුන් කිරී
කච්චියක් රෙදි සරී - තෙමෙන්නට ඇත දුවට දුන් කිරී
එවිට එම කුමරුන් - රෙදි කච්චියක් නොලසින්
සපයා ගෙන ගොසින් – මවට පිළිගන්වමින් සිතමින්
රන් සේප්පු ගන්නේ – ඊ පිට තබා ගන්නේ
මවට දුන් වැන්නේ – එදයි කිරිකඩ ලොව පැවැත්තේ
වැඩිහිටියන්ට බුලත් දීම
මවට මෙන්ම පියාටත් ගුණ සිහිකර බුලත් අතක් දී ආශිර්වාද ලබා ගනී. මවට කිරි හේලයක් පිළිගන්වා ගුණ ගායනා කර පියා අමතක කිරීම කිසි විටකත් නොකළ යුතු ය. මේ අවස්ථාවේ දී කාල වේලාව අනුව තවත් ළඟම ඥාතීන් හට ද බුලත් දීම සිදු කෙරේ.
අතපැන් වත් කිරීම.
වෙස්සන්තර රජු දරුවන් දන් දුන් පරිදි අත් ඇඟිලි පිරිත් නූලකින් බැඳ පිරිත් පැන් වලින් අතපැන් වත්කර සරණ පාවා දීම මනාලියගේ පියා විසින් කළ යුත්තේ ය. පියා නොමැති විට පමණක් මාමා කෙනෙකු විසින් කරනු ලැබේ. මේ වේලාවට සෙත් පිරිත් කීම සුදුසු ය. මඟුල් බෙර අවසානයේ ජය මංගල ගාථා කීමද සිදු කෙරේ. මංගල පෝරුවෙන් යුවළ බැස්සවීම සඳහා දෙපාර්ශ්වයේම මාමාවරුන් දෙදෙනකු විසින් සිදු කරනු ලැබේ. මේ මොහොතේ දී ද සෙත් පිරිත් සජ්ඣායනා කරන අතර මඟුල් බෙර වාදනය ද කෙරේ.
මේ සියලු චාරිත්‍ර වලදි ගායනා කිරීමට සුදුසු, අෂ්ඨක තිබේ. දළදා අෂ්ඨකය, යශෝධරා අෂ්ඨක, ශ්‍රී විෂ්ණු අෂ්ඨක නමස්කාර ගාථා සැහැලි ආදී බොහෝ කියමන් සඳහා බොහෝ කියමන් චාරිත්‍ර වාරිත්‍ර වල අරුත් පහදා දී ඇතත් ලොව පහළ වී ඇති සියලු ආදර කථාන්තර වලට වඩා ආකර්ෂණීය වූද අර්ථවත් වූද ආදර්ශමත් වූද කථාන්තරය වන්නේ සිදුහත් යශෝධරාවන් ආත්ම ගණනක් මුළුල්ලේ ගතකළ ජීවිත පිළිබඳ කියැවෙන බෝසත් කථාන්තරය බැවින් මංගල පෝරුවේ චාරිත්‍ර වලට වඩාත් සුදුසු වන්නේ බෞද්ධ මංගල්‍යෂ්ඨක සහ පිරිත් බව කිවයුතුය.
No comments:
Post a Comment